Bir fişleme skandalı daha: Polis Hozatlıları adım adım izlemiş

Kemal ÖZER
Dersim

Dersim’in Hozat ilçesinde 2012 yılının kasım ayında ortaya çıkan fişleme skandalının ardından şimdi de İlçe Emniyet Amirliğinin onlarca kişiyi adım adım takip ederek, yaptıkları her faaliyetin kaydını tuttuğu ortaya çıktı. Aralarında öğretmenlerin, sendikacıların, belediye başkan ve belediye personelinin, esnafın, kaymakamlık, nüfus müdürlüğü gibi devlet dairelerinde çalışan memurların da bulunduğu onlarca kişiyle ilgili çok detaylı bilgilere yer verilen belgelerde, birçok kişi için, ‘dikkat edilmesi gereken bir şahıstır’ ifadesi kullanılıyor. Yasal dernek ve partilere üye olan, onların faaliyetlerine katılan kişilerin ‘terörist gruplarla bağ halinde’ diye nitelendiği fişleme belgelerinde, kişilerin aile ilişkilerine, kimlerle ne sıklıkta görüştüklerine kadar yok yok. Skandal bununla da sınırlı değil. İlçe Emniyet Amirliğinin hazırladığı ‘Terörle mücadele konusunda öneriler’ dosyasının içinde ise ‘terörün ortadan kaldırılması için’ ilçede görev yapan Tunceli nüfusuna kayıtlı memurların başka illere tayin edilmesi isteniyor.

ATTIKLARI ADIMI KAYDETMİŞLER

Hozat’ta 2012 yılı Kasım ayında fişleme skandalının ortaya çıkmasından sonra Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlatmıştı. Soruşturma devam ederken ortaya çıkan yeni belgeler Hozat İlçe Milli Eğitim Müdürü, bir Şube Müdürü, Özel İdare Müdürü, Kaymakamlık Yazı İşleri Müdürü, C.Başsavcılığı Yazı İşleri Katibi de dahil ilçede neredeyse herkesin polis takibine alındığını gözler önüne seriyor. Fişlenen öğretmenlerin yaptıkları geziler, hangi okulda, ne görev yaptıkları, sosyal paylaşım sitelerinde paylaştıkları yorum ve fotoğraflar, bu kişilere ait vesikalık fotoğraflar ile biyolojik özellikleri, kimlik bilgileri kayıt altına alınmış.

2004’TEN BERİ TAKİP

‘Takipli şahıslar listesi’ başlıklı belgelerde takip edilen kişilerle ilgili istihbarat bilgilerine de yer veriliyor. İzlenen kişilerin hangi amaçla ve hangi mahkeme kararıyla takip edildiklerine dair bilgi verilmeyen belgelere göre birçok kişi 2004 yılından beri sürekli takip ediliyor.

BELEDİYE BAŞKANINA YAKIN TAKİP

Kişilerin çalıştığı kurumlara göre tasnif edildiği ve çok detaylı bilgilere yer verilen fişleme belgelerinde Hozat Belediye Başkanı Cevdet Konak da ‘Takipli-şüpheli’ listesinde yer alıyor. Bu listede 33 kişi daha var. Konak’ın mensubu bulunduğu aşiret, aşiretin hangi ‘örgüte sempati duyduğu’, başkanlığı süresince katıldığı etkinlikler, devlet kurumlarına karşı tutumu, kimlerle görüştüğü, düzenlediği toplantılar tek tek not edilmiş. Belgelerde Konak için, “Tam bir devlet düşmanıdır. Dikkat edilmesi gereken bir şahıstır” ifadesine yer verilmiş.

FİŞLEMEDE KİMLER YOK Kİ

Fişlemelerde Özel İdare Müdüründen, Kaymakamlık Yazı İşleri çalışanlarına, katiplerden, mübaşirlere, sağlık çalışanlarından, işçilere, siyasi parti ve demokratik kitle örgütleri yöneticilerinden, muhtarlara, öğretmenlerden, müteahhitlere, sendikacılara kadar yüze yakın kişiye ait bilgilere yer veriliyor. Kişilerin hangi örgüte sempati duyduğu, kimlerle görüştüğü, hangi etkinliklere katıldığı, hatta alkol alıp almadığı, nerede kaldığı, aile üyelerinin nerede olduğuna kadar çok fazla detaya yer verilmiş.

MÜTEAHHİTLER DE FİŞLENMİŞ

Fişlemelerde ilçedeki ihalelere katılan müteahhitlere ilişkin detaylı bilgilere de yer veriliyor. İlçede ihale alan müteahhitlerin hangi partiye üye oldukları, aldıkları ihaleler, ‘örgütsel bağlantıları’ gibi detaylara yer verilen belgelerde mahalle muhtarlara ilişkin de ciddi bir takip yapıldığı görülüyor. Muhtarlar; devlete yakınlık dereceleri, aile ilişkileri gibi ayrıntılarla belgelere girmiş. 37 kişi için ‘ilçede dikkat edilmesi gereken diğer şahıslar’ başlığı altında fişlenmiş. Listeler, ‘takipli’, ‘sakıncalı’ ve ‘şüpheli şahıslara ait isim listeleri’ başlıklarıyla uzayıp gidiyor. Listede kişilerin ad soyadları, baba adları, doğum tarihi ve adreslerinin yanı sıra hangi örgüte sempati duydukları bilgisi de yer alıyor.  
Hozat’ta 2012’deki fişleme skandalının ortaya çıkmasının ardından TBMM İnsan Hakları Komisyonu bünyesinde oluşturulan bir alt komisyon 2013 yılı başında ilçede incelemelerde bulunmuş, komisyon başkanlığını AKP’li Mehmet Metiner’in yaptığı komisyon da fişleme yapıldığını doğrulamıştı. Olayı araştıran komisyon bu güne kadar fişleme skandalına ilişkin somut bir adım atmazken, Malatya Cumhuriyet Başsavcılığının başlattığı soruşturma sürdürüyor.

DAVA AÇILACAK

Fişleme skandalına ilişkin suç duyurusunda bulunan Bağımsız Belediye Başkanı Cevdet Konak, önümüzdeki hafta da manevi tazminat davası açacaklarını söyledi. Konuyla ilgili gazetemize konuşan Hozat Belediye Başkanı Cevdet Konak, hem yeni fişlemelere tepki gösterdi hem de 2012 yılında ortaya çıkan fişleme skandalına dair süreci değerlendirdi. “2012 yılında ortaya çıkan fişleme skandalında Hozat’ta yaşayanların A’dan Z’ye inançları, kültürleri, kimlikleri, siyasal duruşları üzerinden takibe alındığı, halkın tamamının kontrol altına alınmaya çalışıldığı ortaya çıktı. Dava aşamasında bizler fişlemeyi yapan kişi ve kurumlar hakkında suç duyurusunda bulunmuştuk” diyen Konak, Malatya Özel Yetkili Mahkemesinin dosyaya gizlilik kararı koyduğunu hatırlattı. Fişlemenin konuya ilişkin Meclis’te oluşturulan ve gelip Hozat’ta da incelemeler yapan komisyon tarafından da açıklandığını söyleyen Konak, “Ancak aradan geçen 14 aya rağmen Meclis Komisyonu bu konuda hiçbir açıklama yapmadı” dedi. Süreci sonuna kadar takip edeceklerini söyleyen Konak, “Bu halkın değer yargılarına, siyasal değerlerine, inançlarına, kültürlerine, kimliklerine yönelik fişleme yapan kişi ve kurumlar hakkında suç duyurusunda bulunacağız. Geçen hafta bunun ilk müracaatları yapıldı ve İçişleri Bakanlığı olumsuz bir cevap vermişti. Önümüzdeki hafta sonu manevi tazminat davası sürecini avukatlarımızla başlatacağız” dedi. Devletin 2005 yılında ‘fişlemeyi ortadan kaldırdık’ iddiasında bulunduğunu hatırlatan Konak, “Demek ki bu devlet hâlâ bazı halkın bir bölümünü inancından, düşüncesinden dolayı suçlu görüyor, takip edip, fişliyor” dedi.

POLİS RAPORU: İLÇE HALKININ TAMAMI DEVLET KARŞITI!

Hozat’ta böylesine detaylı bir takip ve fişleme yapan İlçe Emniyet Müdürlüğü, hazırladığı raporda ilçe halkı için ilginç değerlendirmelerde bulunuyor. Raporda Hozat halkı için; “Halkın tamamı sol görüşlü olup genel olarak devlet aleyhine çalışmakta. İlçemizdeki gençlerin tamamı örgüt sempatizanı olup örgüte milislik yapan gençler de mevcut” deniyor.
‘İlçenin Yapısal ve Hizmet Alanına İlişkin Kriterleri’ başlıklı raporda yer alan ifadelerden bazıları şöyle; “Bölgenin yüzde 95’i Alevi Müslüman, yüzde 5’i ise Ermeni ve Ermeni dönmesi olup ilçemizde çok az sayıda Sünni vatandaş bulunmaktadır. 1938 Dersim İsyanı’ndaki ayaklanmada nüfus müdürlüğü kayıtları yakıldığından sonradan yapılan sayımlar gerçeğe uygun olmamıştır. Ermeni vatandaşlar kendilerini mümkün mertebe gizlemektedirler. Halkın tamamı sol görüşlü olup genel olarak devlet aleyhine çalışmaktadırlar. İlçemizdeki gençlerin tamamı örgüt sempatizanı olup örgüte milislik yapan gençler de mevcuttur. 1938 Dersim İsyanı’ndan bu yana bölgede ideolojik faaliyetler (aşırı sol, bölücü ve bölgeci unsurlar) eksik olmamıştır. Bölgedeki halkın gerek sempati duyduğundan, gerekse korkularından dolayı yasa dışı unsurlara yakınlığı bilinmektedir.”

‘PSİKOLOJİK HAREKÂT’ ÖNERİSİ

‘Terörle Mücadele Konusunda Öneriler’ başlıklı yazıda ise ilköğretim öğrencileri ve vatandaşların ‘bilinçli birer fert’ olarak yetişmesi için ‘psikolojik harekat’ gerçekleştirilmesinin öneminin üzerinde durulurken, “Legal alanda faaliyet gösteren ve terör örgütüne yakınlığı ile bilinen gazete, dergi, kitap vs. yayınların ilçelere gelmeden, daha basımevindeyken denetlenmesi, terör örgütü propagandası yapan yayınların basımevinden dağıtımının yapılmadan toplatılması gençlerin terör örgütleri konusunda bilgi edinmelerinin önlenmesinde etkili olacaktır” deniyor.

‘BİLGİ AKIŞINDAN ENDİŞE EDİLMEKTE’

Yazıdaki bir diğer skandal öneri ise Tunceli nüfusuna kayıtlı memurların batı illerine tayin edilmesi. Raporda bu öneri şu şekilde ifade ediliyor; “İlçemizde görev yapan ve aynı ilçe nüfusuna kayıtlı olup aynı ilçede ikamet eden öğretmen, sağlık memuru, adli personel ve diğer kurumlarda çalışan memurlar ile ilçemiz kırsalında silahlı olarak faaliyet yürüten teröristlerin bir kısmı ile ya aynı aşiretten veya uzaktan akrabaları olup teröristler veya terör örgütlerine yardım yataklık eden şahıslar ile ilgili yapılacak herhangi bir çalışmada bu kişilere bilgi vermelerinden endişe edilmekte, görev yapan memurların görevleri batı illeri nüfusuna kayıtlı memurlar ile yer değiştirmelerinin sağlanması, terör örgütlerine bilgi akışının daha az seviyeye inmesi yönünde etkili olacaktır.”

TAKİP EDİLENLER, ŞÜPHELİLER...

Fişleme belgelerinde ‘Takipli şahıslar kategorisinde’ 7 kişi bulunuyor. Belgede bu kişilere ait kimlik bilgileri, ne iş yaptıkları, nerede yaşadıkları, ne sıklıkla seyahat ettikleri, haklarında daha önce açılmış davalar, katıldıkları eylemler gibi bilgilere yer veriliyor. Bu kategorideki kişilerin tamamının isminin karşısına; ‘PKK/Kongra-Gel’ notu düşülmüş.
‘Yasa dışı terör örgütleri ile irtibatlı oldukları değerlendirilen şahıslar’ başlıklı bölümde ise 26 kişinin ismi sıralanmış. Bu kişilerle ilgili çok detaylı istihbarat bilgilerine yer veriliyor. ‘Yasa dışı örgütlerle irtibatlı oldukları düşünülen’ bu kişiler için verilen bilgiler arasında, yasal derneklere, aralarında BDP ve EMEP’in de bulunduğu partilere üye olan kişilerin de yer alması dikkat çekiyor. Polis birçok basın açıklamasına katılımı dahi, ‘terör örgütü propagandası yapılan eylemlere katıldı’ biçiminde not etmiş. Bu listede yer alanların Hozat’tan ayrıldıktan sonra yerleştikleri yerlerin de bilgisi yer alıyor.  Aynı belgenin ‘şüpheli şahıslar’ başlıklı bölümünde ise 33 kişinin isimlerine ve kimlik bilgilerine yer verilmiş.

'TAKİPLİ, SAKINCALI, ŞÜPHELİ...'

‘Takipli - sakıncalı ve şüpheli şahıslar isim listesi’ başlıklı bölümde 32 kişinin ad-soyadları, baba adları, doğum yer ve tarihleri ile adresleri yer alıyor. Bu kişilerin yakınlık duyduğu ya da polise göre temas halinde olduğu örgütlerin ismi de karşılarına yazılmış. Örgütlerin isimlerinin yazılı olduğu kısım ise, ‘Kişinin suçu’ olarak başlıklandırılmış. Biyografik Bilgi Fişi başlıklı belgelerde ise kişilerin fotoğraflarıyla birlikte, boy, kilo, göz rengi, saç şekli ve konuşma şekli gibi detaylara yer veriliyor. Aynı fişin, ‘Arşiv Kayıtları ve İstihbari Bilgiler’ başlıklı bölümünde ise bu kişilere ait kayıtlar, aile ilişkileri, arkadaşlarıyla ne sıklıkta görüştüğü, kimlerle görüştüğü, hangi örgüte sempati duyduğu, geçmişi, devlete ilişkin duyguları gibi çarpıcı detaylar yer alıyor. 

EYLEME KATILANLARA DAİR BİLGİLER

Fişleme belgeleri arasında ‘bilgi notu’ başlığıyla yer alan sayfada, 9 Aralık 2012’de yapılan bir eyleme katılanların isimleri ve T.C. kimlik numaraları da yer almış. Bu bölümde, “Saat 12.30 sıralarında Cumhuriyet Meydanı’nda ‘Sözde Dersim 37-38 olaylarını’ protesto etmek için toplanan yaklaşık 30 (Otuz) kişilik gruba ait tespit edilenlerin isim ve kimlik bilgileri şu şekildedir” denilerek tek tek isimler ve T.C. kimlik numaraları yazılmış.

TURUNCU, MAVİ, BEYAZ...

İsim isim fişlemelerin yapıldığı Hozat’ta çeşitli kategoriler ve başlıklara ayrılarak listeler de oluşturulmuş. Buna göre, polis ve jandarmaya göre ‘örgütlere kuryelik yapabilecek şahıslar’ başlığı altında ilçede yaşayan çok sayıda kişinin de isim ve bilgileri sıralanıyor. ‘Bilgi Toplama İşlem Kısmı’ adı altında yürütülen faaliyete göre, turuncu renkte fişlenenler, terör; mavi renkte fişlenenler, asayiş; beyaz renkte fişlenenler, güvenlik yönünden ‘sakıncalı’ bulunuyor.

‘FESTİVAL ZAMANI KALABALIK OLUYOR, DAHA FAZLA DİNLEME CİHAZI LAZIM’

Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında ulaşılan bilgiler arasında Emniyetin yaptığı yazışmalarda daha fazla dinleme ve takip cihazları istediği de ortaya çıktı. Emniyet, Genel Müdürlükten özellikle Dersim Festivali’nin yapıldığı yaz aylarında ilçe nüfusunun arttığını belirterek yeterli sayıda dinleme cihazı talebinde bulunuyor.

LİSE ÖĞRENCİLERİ TAKİPTE

Raporda, Hozat’ta bulunan okullardan Mohaç İlköğretim Okulu, Yatılı Bölge İlköğretim Okulu, Zübeyde Hanım Çok Programlı Lisesinde okuyan öğrencilerin okul dışındaki faaliyetlerinin sürekli takip edildiği bilgisi veriliyor. Zübeyde Hanım Çok Programlı Lisesindeki bir grup öğrenciye ilişkin de değerlendirmeler yapılıyor.

'EMEP KONGRESİNE KATILMIŞTIR'

Fişleme listelerinin bir diğerinde üst düzey kamu görevlilerine ilişkin bilgiler yer alıyor. Aralarında Özel İdare Müdürü, Kaymakamlık görevlileri, savcılık çalışanları, çok sayıda sağlık memuru, TELEKOM, Tapu, FEDAŞ, çalışanları var. ‘Milli Eğitim Müdürlüğü’ başlığı altında da İlçe Milli Eğitim Müdürü, İlçe Milli Eğitim Şube Müdürü ile çok sayıda okulun müdür ve öğretmenlerine ilişkin bilgiler yer alıyor. İlçe Milli Eğitim Müdürüne ilişkin yasal bir partinin yöneticisiyle görüştüğü ve içki içtiği bilgisine dahi yer verilmiş. Öğretmenlere ilişkin fişlemelerde ise hangi öğretmenin hangi sendikaya üye olduğu bilgilerine de yer verilmiş. Yine birçok kişi ‘devlete yakındır’ ya da ‘dikkat edilmesi gereken şahıslardandır’, ‘tam bir devlet düşmanıdır’, ‘sözde devrimsel etkinliklere katılan şahıslarla samimidir’ şeklinde nitelenmiş. Bazı kişilere ilişkin de ‘EMEP kongresine katılmıştır’ bilgisi veriliyor.

HOZAT EMNİYET AMİRİ İNTİHAR ETMİŞTİ

2012 kasım ayında Hozat’ta İlçe Jandarma Komutanlığı ve Emniyet Amirliğinin bazı kişileri fişlediğinin ortaya  çıkmasının ardından olayla ilgili Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlatmıştı. Soruşturma devam ederken Hozat İlçe Emniyet Amiri Çağlar San intihar etmişti. TBMM İnsan Hakları Komisyonu bünyesinde olayları incelemek üzere bir alt komisyon oluşturulmuş ve komisyon Hozat’a gelerek incelemelerde bulunmuştu. Bu komisyon da fişleme yapıldığını açıklamıştı. Daha sonra AKP’li Mehmet Metiner başkanlığındaki bu komisyondan ses çıkmadı. .

SORUŞTURMADA YOL ALINMADI

Olayla ilgili başlatılan idari soruşturmada, dönemin Hozat Kaymakamı Murat Eren, İlçe Jandarma Komutanı Fatih Hati, Eski İlçe Emniyet Amiri Oktay Kaygısız, Polis Memurları Harun Orhan, Oğuzhan Sönmez, İnan Soylu ve Fırat Purtaş hakkında yapılacak bir işlem olmadığı sonucuna varıldı. Bu nedenle, suç duyuruları işleme konulmadı. Savcılık soruşturması ise hâlâ Malatya’da devam ediyor.